ช่วยผมหน่อย ผมมือใหม่ครับ

บทความนี้ได้รับแรงบันดาลใจและแปลจาก I am a newbie, I have a problem, so you must help me! ขอบคุณน้อง @banksterr ที่ส่งมาให้อ่านครับ

ผมเป็นคนหนึ่งที่มักจะชักชวนผู้คนบอกว่า “มาใช้โอเพ่นซอร์สกันเถอะ” (แต่ก็ไม่ได้ถึงขนาดบังคับให้ใช้อะไรนะครับ พยายามจะพูดบ่อยๆ ทำตัวเป็นประชาสัมพันธ์ เพื่อให้เค้ารู้จักกันมากกว่า) และสิ่งที่พวกเราชาวโอเพ่นซอร์สเจอกันบ่อยๆ โดยเฉพาะเมื่อชาววินโดว์เปลี่ยนมาใช้ลินุกซ์นั่นก็คือ “ผมจะเริ่มอย่างไรดีครับ”, “ผมลงไม่เป็นอ่ะครับ”, “มันใช้ไวร์เลสไม่ได้อ่าครับ” และสิ่งที่พวกเราเหล่ามือเก๋ามักจะตอบคำถามกลับไปด้วยคำว่า “อ่านวิธีการใช้หรือยังครับ” หรือ “ลองหาในกูเกิ้ลดูนะครับ”

ถ้าเรามาลองดูในความคิดของพวกเรามือเก๋าจริงๆ นั่นก็คือ “เออ กรูรู้อยู่แล้วว่าเมิงอยากได้คำตอบอะไร แต่ช่วยกรุณาอย่าถามคำถามโง่ๆ ได้ไหมครับ ไอ้เรื่องพวกนี้กรูก็เริ่มมาจากมั่วเอง ไม่ก็หามาจากคู่มือ หรือกูเกิ้ลเอาทั้งนั้น หัดคิดเอาเองบ้าง”

จริงๆ แล้วคุณจะไม่เป็นอย่างนี้เลย ถ้าวันนั้นคุณกำลังอารมณ์ดี และพร้อมที่จะให้ความรู้กับทุกคนที่เข้ามาหาคุณ แต่คุณจะพบว่า เมื่อคุณพบคำถามซ้ำๆ “ผมมือใหม่ครับ ช่วยผมหน่อยนะ”, “มันเปิดโปรแกรมไม่ได้อ่ะครับ”, “ลงโปรแกรมยังไงเหรอครับ” ความอดทนของคุณก็จะเริ่มจบลง และตามมาด้วย “พวกเมิงมีความคิดเป็นของตัวเองกันบ้างม๊ายยย ไอ้พวกนี้คิดเอาสักหน่อยมันก็แก้ปัญหาได้แล้ว”

ซึ่งในความเป็นจริง คำถามพวกนี้คุณสามารถตอบคำถามด้วยคำตอบง่ายๆ (ถ้าคุณยังอารมณ์ดีอยู่) เช่น “ลองเริ่มอ่านจากบทความนี้ดูนะครับ”, “ที่เว็บนี้มีวิธีแก้ปัญหาอยู่นะครับ” เพียงแค่นี้เหล่ามือใหม่ก็จะได้คำตอบตามที่เขาต้องการแล้ว

แต่ลองมาคิดถึงโลกแห่งความเป็นจริงของเหล่ามือเก๋ากันบ้าง ในโลกนี้มีทั้ง Webboard, Forum, Newsgroup, Mailing List, Group, Usenet, Facebook หรือแม้กระทั่ง Twitter ที่เหล่ากลุ่มมือเก๋าทั้งหลายเหล่านี้อยู่รวมด้วยกัน คอยมีปฏิสัมพันธ์ รวมกลุ่ม ตั้งคำถาม ตอบคำถามของผู้อื่น รวมถึงเหล่าคนที่ยอมเสียเวลาทั้งวัน เพื่อหาวิธีการแก้ปัญหาให้กับคนอื่น (ผมเองก็เป็นเหมือนกัน เพราะผมถือว่าเป็นความรู้ของผมเหมือนกัน) ซึ่งแน่นอนว่า ปัญหาเหล่านั้นล้วนเป็นปัญหาใหม่ๆ ท้าทาย และไม่เป็น “คำถามโง่ๆ”

ในขณะที่มือใหม่ทั้งหลายอาจจะคิดในแง่ของจริยธรรมว่า “ผมเป็นมือใหม่นะครับ ปกติมืออาชีพเค้าก็ต้องช่วยมือใหม่กันใช่หรือเปล่า” ซึ่งในความเป็นจริงเหล่ามือใหม่ผู้ไร้ประสบการณ์ทั้งหลายเหล่านี้ ไม่รู้ว่ากูเกิ้ลคือแหล่งข้อมูลที่ใหญ่ที่สุดในโลก (เช่น คุณแม่ของผม) ไม่รู้ว่าพวกเขากำลังจะตั้งคำถามโง่ๆ และพวกเขาไม่รู้ว่า พวกเขาทำผิด!!! (แนะนำให้อ่าน ถามอย่างไรจึงจะได้คำตอบ)

ปัญหาเลยเกิดขึ้นมาจากจุดนี้ มือใหม่ไม่รู้จักการอ่านคู่มือ มือเก๋าไม่รู้ว่ามือใหม่เค้าไม่รู้จักการค้นหาและการอ่านคู่มือ มือใหม่ขี้เกียจค้นหา ขี้เกียจอ่านคู่มือ มือเก๋าบอกว่าขี้เกียจตอบปัญหาแล้วเว้ยยย ถามอยู่ได้ สรุปแล้วใครผิด?

เพราะฉะนั้นวิธีการแก้ปัญหาที่จะเกิดขึ้นเหล่านี้จะต้อง “พบกันครึ่งทาง” ด้วยวิธีการตอบคำถามให้กับมือใหม่ดังนี้ครับ

1. อย่าบอกวิธีแก้ปัญหาเค้าแบบละเอียดเต็มๆ 1-2-3 แต่ให้บอกเพียงแค่ “ครึ่งเดียว” พอ
2. ให้อธิบายวิธีการ “เริ่มต้นการแก้ปัญหานั้นๆ” อย่างละเอียด
3. ให้อธิบาย “ภาพรวม” ทั้งหมดของสิ่งที่เค้าจะต้องทำเพื่อทำการแก้ไขปัญหานั้นๆ
4. พยายาม “ส่งเสริม” หรือสอนให้เค้าหัดค้นหา หัดอ่านคู่มือจากในอินเทอร์เน็ต (ผมบอกว่าให้ส่งเสริม ให้สอน แต่ไม่ได้บอกว่าให้ลิงก์วิธีการแก้ปัญหาของเค้าไปอ่านตรงๆ นะครับ)
5. พยายามให้คำที่เป็น “คีย์เวิร์ด” ในการแก้ปัญหานั้นๆ แต่ไม่ใช่บอกว่า ให้เค้าไปกูเกิ้ลหาคำนี้นะ
6. ให้ตอบคำถามอย่าง “สุภาพ” และไม่หยาบคายเกินไป

เพียงแค่นี้ มือใหม่และมือเก๋าก็จะ “พบกันครึ่งทาง” อย่างปลอดภัยแล้วครับ

ปล. ขออภัยที่ภาษาเขียนอาจจะมีหยาบบ้าง แต่เพื่อให้ได้อรรถรสของบทความนะครับ ปอ. ในนี้จะไม่รวมถึงคำถาม “เกรียน” ทั้งหลาย เช่น “ผมอ่านภาษาอังกฤษไม่เป็น” หรือ “ขี้เกียจอ่านอ่ะครับ ช่วยบอกขั้นตอน 1-2-3 ได้เลยหรือเปล่าครับ” นะครับ ปฮ. อาจจะเห็นว่าบทความนี้ไม่ได้แปลจากต้นฉบับมาตรงๆ เพราะผมได้ใส่ความคิดเห็น และประสบการณ์ของผมลงไปด้วยครับ